بسته بندی حبوبات یکی از عوامل مهم در حفظ کیفیت و افزایش ارزش افزوده این محصولات است. بسته بندی می‌تواند از آسیب‌های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی به حبوبات جلوگیری کند و عمر مفید آن‌ها را افزایش دهد.
همچنین می‌تواند اطلاعات مفیدی را درباره نوع، مقدار، تاریخ تولید و انقضا، شرایط نگهداری و مصرف، نام و آدرس تولیدکننده و … به مصرف‌کننده انتقال دهد و می‌تواند نقش مهمی در جذب مشتری و ایجاد تمایز با رقبا داشته باشد. طراحی بسته بندی حبوبات باید با توجه به نیازها و سلایق مصرف‌کننده، خصوصیات محصول، هویت برند و استراتژی بازاریابی انجام شود.
مزایای بسته بندی حبوبات برای مصرف کنندگان و تولیدکنندگان
مزایای بسته بندی برای مصرف‌کنندگان عبارتند از:
- دسترسی آسان و سریع به حبوبات با انواع و اندازه‌های مختلف
- اطمینان از سلامت و بهداشت حبوبات و عدم آلودگی آن‌ها به عوامل خارجی
- امکان انتخاب بین برندها و محصولات مختلف با توجه به اطلاعات و طراحی بسته بندی
- کاهش هدررفت و ضایعات حبوبات در زمان نگهداری و مصرف
- افزایش رضایت و اعتماد مصرف‌کننده از خرید و مصرف حبوبات
مزایای بسته بندی برای تولیدکنندگان عبارتند از:
- افزایش بازار و تقاضا برای حبوبات با کیفیت بالا و بسته بندی شده
- افزایش ارزش افزوده و سود حاصل از فروش حبوبات
- امکان رقابت با تولیدکنندگان داخلی و خارجی با استفاده از بسته بندی متمایز و جذاب
- امکان ارتباط با مصرف‌کننده و ایجاد وفاداری به برند و محصول
- کاهش هزینه‌های حمل و نقل و انبارداری حبوبات
معرفی انواع روش های بسته بندی حبوبات
روش‌های بسته بندی می‌توانند بر اساس نوع مواد بسته بندی، نوع دستگاه بسته بندی، نوع فرآیند بسته بندی و نوع شکل بسته بندی دسته بندی شوند.
از نظر نوع مواد بسته بندی، می‌توان از مواد زیر استفاده کرد:
- کاغذ و مقوا
- پلاستیک
- فلز
- شیشه
نوع دستگاه بسته بندی
دستگاه بسته بندی خشکبار و آجیل انواع مختلفی دارد که در راستای ارائه بهترین دستگاه بسته بندی تولید شده اند و در ادامه ما به این موارد خواهیم پرداخت.
- دستگاه بسته بندی خطی یکی از این دستگاه ها است. این دستگاه‌ها از یک یا چند ماشین تشکیل شده‌اند که به صورت خطی به هم متصل هستند و محصول را از مرحله ورودی تا خروجی بسته بندی می‌کنند. این دستگاه‌ها سرعت بالا، دقت کم و هزینه پایین دارند.
- دستگاه بسته بندی دایره‌ای نوع دیگری است. این دستگاه‌ها از یک یا چند ماشین تشکیل شده‌اند که به صورت دایره‌ای به هم متصل هستند و محصول را در یک چرخه بسته بندی می‌کنند. این دستگاه‌ها سرعت کم، دقت بالا و هزینه بالا دارند.
- دستگاه بسته بندی ترکیبی نیز هستند که از ترکیبی از دستگاه‌های خطی و دایره‌ای تشکیل شده‌اند و محصول را با استفاده از هر دو روش بسته بندی می‌کنند. این دستگاه‌ها سرعت و دقت متوسط و هزینه متغیر دارند.
نوع فرآیند بسته بندی
بسته بندی خشک: این فرآیند شامل قرار دادن حبوبات خشک در بسته بندی مناسب و بستن آن است. این فرآیند ساده، ارزان و رایج است. اما محافظت کمی از حبوبات در برابر اکسیداسیون، رشد میکروبی و از دست دادن آب دارد.
بسته بندی نیمه خشک: این فرآیند شامل قرار دادن حبوبات نیمه خشک (با رطوبت 10 تا 20 درصد) در بسته بندی مناسب و بستن آن است. این فرآیند کمی پیچیده‌تر و نسبتا گران است. اما محافظت بیشتری از حبوبات در برابر اکسیداسیون، رشد میکروبی و از دست دادن آب دارد.
بسته بندی تر: این فرآیند شامل قرار دادن حبوبات تر (با رطوبت بیش از 20 درصد) در بسته بندی مناسب و بستن آن است. این فرآیند پیچیده، گران و نادر است. اما محافظت بسیار زیادی از حبوبات در برابر اکسیداسیون، رشد میکروبی و از دست دادن آب دارد.
بسته بندی معدنی: این فرآیند شامل قرار دادن حبوبات در یک محیط معدنی مانند نمک، شکر، آبلیمو و … و بستن آن است. این فرآیند سنتی، ارزان و رایج است. اما محافظت متوسطی از حبوبات در برابر اکسیداسیون، رشد میکروبی و از دست دادن آب دارد و ممکن است طعم و بوی حبوبات را تغییر دهد.
نوع شکل بسته بندی
بسته بندی کیسه‌ای: این شکل بسته بندی شامل قرار دادن حبوبات در یک کیسه پلاستیکی، کاغذی یا فلزی و بستن آن است. این شکل بسته بندی ساده، ارزان و رایج است. اما مقاومت کمی در برابر فشار، سوراخ شدن و پارگی دارد و نیاز به یک بسته بندی ثانویه دارد.
بسته بندی جعبه‌ای: این شکل بسته بندی شامل قرار دادن حبوبات در یک جعبه مقوایی، پلاستیکی یا فلزی و بستن آن است. این شکل بسته بندی پیچیده‌تر، گران‌تر و کمتر رایج است. اما مقاومت بالاتری در برابر فشار، سوراخ شدن و پارگی دارد و نیاز به یک بسته بندی ثانویه ندارد.
بسته بندی شیشه‌ای: این شکل بسته بندی شامل قرار دادن حبوبات در یک شیشه و بستن آن است. این شکل بسته بندی پیچیده‌تر، گران‌تر و کمتر رایج است. اما مقاومت بالاتری در برابر رطوبت، حشرات و آلودگی دارد و زیبایی بیشتری دارد.
بررسی بازار و تقاضا برای بسته بندی حبوبات
بازار بسته بندی حبوبات یکی از بازارهای رو به رشد و پرسود در صنعت غذایی است.
تقاضا برای بسته بندی با توجه به افزایش جمعیت، سطح زندگی، آگاهی بهداشتی و زیست محیطی، تنوع محصولات و رقابت بازار در حال افزایش است.
بازار بسته بندی را می‌توان از نظر مناطق جغرافیایی، نوع محصولات، نوع مصرف‌کنندگان و نوع توزیع دسته بندی کرد.
منطقه جغرافیایی
این مورد با توجه به شرایط آب و هوایی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی تأثیر بسزایی بر روی بازار بسته بندی دارد. برای مثال، در مناطق گرم و خشک، بسته بندی با رطوبت کمتر و مقاومت بیشتر در برابر رشد میکروبی مورد نیاز است. در مناطق سرد و مرطوب، بسته بندی با رطوبت بیشتر و مقاومت بیشتر در برابر اکسیداسیون مورد نیاز است. در مناطق فقیر و نامنظم، بسته بندی حبوبات با قیمت پایین و اندازه کوچک مورد نیاز است. در مناطق ثروتمند و منظم، بسته بندی با قیمت بالا و اندازه بزرگ مورد نیاز است.
نوع محصول
نوع محصول با توجه به خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی حبوبات تأثیر بسزایی بر روی بازار بسته بندی حبوبات دارد. برای مثال، حبوباتی که دارای رنگ، بو، طعم و ارزش غذایی بالاتری هستند، نیاز به بسته بندی با کیفیت بالاتر و طراحی جذاب‌تر دارند. حبوباتی که دارای اندازه، شکل و وزن متفاوتی هستند، نیاز به بسته بندی با انعطاف پذیری بالاتر و دقت بیشتر دارند. حبوباتی که دارای میزان آب، پروتئین، چربی و قند متفاوتی هستند، نیاز به بسته بندی با روش‌های مختلف دارند.
مثلا می توانید دستگاه بسته بندی نمک را برای بسته بندی نمک استفاده کنید تا بهینه ترین نوع بسته بندی را داشته باشید.
نوع مصرف‌کننده
با توجه به نیازها، سلایق، عادات و رفتارهای مصرف حبوبات، این موضوع تأثیر بسزایی بر روی بازار بسته بندی حبوبات دارد. برای مثال، مصرف‌کنندگانی که دارای سطح آگاهی و تحصیلات بالاتری هستند، نیاز به بسته بندی با اطلاعات بیشتر و کیفیت بالاتر دارند. مصرف‌کنندگانی که دارای سطح درآمد و قدرت خرید بالاتری هستند، نیاز به بسته بندی با قیمت بالاتر و زیبایی بیشتر دارند. مصرف‌کنندگانی که دارای سطح اخلاق و زیست محیطی بالاتری هستند، نیاز به بسته بندی با مواد بازیافتی و زیست تخریب پذیر دارند.
نوع توزیع
نوع توزیع با توجه به شبکه‌های فروش، نقل و انتقال و نگهداری حبوبات تأثیر بسزایی بر روی بازار بسته بندی حبوبات دارد. برای مثال، توزیع حبوبات از طریق فروشگاه‌های بزرگ، سوپرمارکت‌ها و اینترنت نیاز به بسته بندی با بارکد، لوگو و برچسب دارد. توزیع حبوبات از طریق بازارهای محلی، کشاورزان و خودفروشی نیاز به بسته بندی با وزن، قیمت و تاریخ دارد. توزیع حبوبات از طریق حمل و نقل هوایی، زمینی و دریایی نیاز به بسته بندی با مقاومت، محافظت و ایمنی دارد.
معرفی رقبای موجود در بازار بسته بندی حبوبات
رقبای موجود در بازار بسته بندی را می‌توان از نظر اندازه، نوع، استراتژی و عملکرد دسته بندی کرد.
از نظر اندازه، رقبا را می‌توان به دو دسته بزرگ و کوچک تقسیم کرد. رقبای بزرگ دارای سرمایه، تجهیزات، نیروی انسانی، بازار و برند بالاتری هستند. اما دارای هزینه‌های بالاتر، انعطاف پذیری کمتر و ریسک بیشتری هستند. رقبای کوچک دارای سرمایه، تجهیزات، نیروی انسانی، بازار و برند پایین‌تری هستند. اما دارای هزینه‌های پایین‌تر، انعطاف پذیری بیشتر و ریسک کمتری هستند.
همچنین از نظر نوع، رقبا را می‌توان به دو دسته تخصصی و عمومی تقسیم کرد. رقبای تخصصی فقط به بسته بندی یک یا چند نوع حبوبات می‌پردازند. اما دارای کیفیت، تمایز و سود بالاتری هستند. رقبای عمومی به بسته بندی انواع مختلف حبوبات می‌پردازند. اما دارای کیفیت، تمایز و سود پایین‌تری هستند.
رقبای بازار بسته بندی حبوبات را می‌توان از نظر استراتژی به دو دسته رهبری هزینه و رهبری تمایز تقسیم کرد. رقبای رهبری هزینه سعی می‌کنند با کاهش هزینه‌های تولید و فروش، قیمت پایین‌تری را به مصرف‌کننده ارائه دهند. اما دارای کیفیت، طراحی و ارزش افزوده پایین‌تری هستند. رقبای رهبری تمایز سعی می‌کنند با افزایش کیفیت، طراحی و ارزش افزوده محصولات خود، قیمت بالاتری را از مصرف‌کننده دریافت کنند. اما دارای هزینه‌های تولید و فروش بالاتری هستند.
از نظر عملکرد، رقبا را می‌توان به دو دسته موفق و ناموفق تقسیم کرد. رقبای موفق دارای سهم بازار، فروش، سود و رضایت مشتری بالاتری هستند. اما دارای چالش‌ها و تهدیدهای بیشتری هستند. رقبای ناموفق دارای سهم بازار، فروش، سود و رضایت مشتری پایین‌تری هستند. اما دارای فرصت‌ها و امکانات بیشتری هستند.
برآورد هزینه های راه اندازی خط تولید بسته بندی حبوبات
هزینه‌های راه اندازی خط تولید بسته بندی حبوبات را می‌توان به دو دسته هزینه‌های سرمایه‌ای و هزینه‌های عملیاتی تقسیم کرد.
هزینه‌های سرمایه‌ای شامل هزینه‌هایی است که برای خرید، نصب و راه اندازی تجهیزات، ماشین‌آلات، ابزار و لوازم مورد نیاز برای خط تولید بسته بندی صرف می‌شود. این هزینه‌ها یک باره و ثابت هستند و معمولا با استفاده از روش‌های امور مالی مانند نرخ بازده داخلی، مدت بازگشت سرمایه، ضریب بهره وری و … محاسبه می‌شوند.
هزینه‌های عملیاتی شامل هزینه‌هایی است که برای تأمین مواد اولیه، نیروی انسانی، انرژی، نگهداری و تعمیرات، بازاریابی و فروش، حمل و نقل و … صرف می‌شود. این هزینه‌ها متغیر و مربوط به میزان تولید و فروش هستند و معمولا با استفاده از روش‌های حسابداری مانند هزینه یکای محصول، هزینه یکای فروش، سود خالص و … محاسبه می‌شوند.
محاسبه سود و نقطه سر به سر در طرح توجیهی بسته بندی حبوبات
سود یک طرح توجیهی برابر است با فرق درآمد حاصل از فروش محصولات و هزینه‌های صرف شده برای تولید و فروش آن‌ها.
نقطه سر به سر یک طرح توجیهی زمانی است که درآمد حاصل از فروش محصولات برابر با هزینه‌های صرف شده برای تولید و فروش آن‌ها شود. در این نقطه، سود صفر است و هیچ ضرر و زیانی وجود ندارد.
برای محاسبه سود و نقطه سر به سر در طرح توجیهی بسته بندی حبوبات، می‌توان از فرمول‌های زیر استفاده کرد:
- سود = درآمد هزینه
- درآمد = قیمت فروش × تعداد فروش
- هزینه = هزینه ثابت + هزینه متغیر
- هزینه ثابت = هزینه‌هایی که مستقل از میزان تولید و فروش هستند مانند اجاره، دستمزد، بیمه و …
- هزینه متغیر = هزینه‌هایی که بستگی به میزان تولید و فروش دارند مانند مواد اولیه، برق، گاز و …
- نقطه سر به سر = هزینه ثابت / (قیمت فروش هزینه متغیر یکای)
معرفی تسهیلات و مشوق های دولتی برای سرمایه گذاری در این زمینه
دولت برای تشویق و حمایت از سرمایه گذاری در زمینه بسته بندی حبوبات، تسهیلات و مشوق‌های مختلفی را ارائه می‌دهد. این تسهیلات و مشوق‌ها را می‌توان به دو دسته مالی و غیرمالی تقسیم کرد.
تسهیلات و مشوق‌های مالی شامل اقداماتی است که دولت برای کاهش هزینه‌ها و افزایش درآمدهای سرمایه گذاران انجام می‌دهد. این اقدامات عبارتند از:
- اعطای تسهیلات اعتباری با نرخ بهره پایین و مدت بازپرداخت طولانی از طریق بانک‌ها و موسسات مالی
- اعطای بورس تحصیلی و کمک هزینه برای آموزش و آموزش دادن نیروی انسانی مورد نیاز
- اعطای کمک هزینه برای خرید، نصب و راه اندازی تجهیزات، ماشین‌آلات، ابزار و لوازم مورد نیاز
- اعطای تخفیف مالیاتی و بیمه ای برای سرمایه گذاران
- اعطای حق امتیاز و حق استفاده از نشان‌های تجاری، اختراعات و ابتکارات مرتبط با بسته بندی حبوبات
- اعطای حمایت قیمتی و تضمین خرید محصولات بسته بندی شده از سرمایه گذاران
تسهیلات و مشوق‌های غیرمالی شامل اقداماتی است که دولت برای ایجاد شرایط مناسب و رفع موانع و مشکلات سرمایه گذاران انجام می‌دهد. این اقدامات عبارتند از:
- ایجاد و توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل، ارتباطات، انرژی، آب و فاضلاب، بهداشت و درمان و …
- ایجاد و توسعه بازارهای داخلی و خارجی برای فروش محصولات بسته بندی شده
- ایجاد و توسعه مراکز تحقیق و توسعه، مشاوره و خدمات فنی و مهندسی مرتبط با بسته بندی حبوبات
- ایجاد و توسعه سازمان‌ها، انجمن‌ها، اتحادیه‌ها و شبکه‌های همکاری و همفکری بین سرمایه گذاران، تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و دیگر ذی نفعان
- ایجاد و توسعه قوانین و مقررات، استانداردها و مقاومت‌ها، نظارت و کنترل کیفی و کمی مرتبط با بسته بندی
اصول طراحی بسته بندی حبوبات برای جذب مشتری
طراحی بسته بندی حبوبات یکی از عوامل مهم در جذب مشتری و ایجاد تمایز با رقبا دارد. برای طراحی بسته بندی، باید اصول زیر را رعایت کرد:
این بسته بندی ها، باید اطلاعات کافی و صحیحی را درباره نوع، مقدار، تاریخ تولید و انقضا، شرایط نگهداری و مصرف، نام و آدرس تولیدکننده و … به مشتری انتقال دهد. این اطلاعات باید به زبان و خط قابل فهم، با اندازه و رنگ مناسب و در جای قابل دسترس قرار گیرند.
بسته بندی حبوبات باید طراحی زیبا و جذابی داشته باشد که مشتری را به خرید ترغیب کند. این طراحی باید با توجه به سلایق و روحیات مشتری، خصوصیات محصول، هویت برند و استراتژی بازاریابی انجام شود. از عناصر مانند رنگ، شکل، تصویر، لوگو، نشان و … می‌توان برای افزایش جذابیت بسته بندی استفاده کرد.
همچنین باید کارایی بالایی در حمل و نقل، انبارداری، نگهداری و مصرف حبوبات داشته باشد. این کارایی باید با توجه به نیازها و امکانات مشتری، خصوصیات محصول، شرایط زمانی و مکانی و … تعیین شود. از عوامل مانند اندازه، وزن، مقاومت، قابلیت باز و بسته شدن، قابلیت چاپ و … می‌توان برای افزایش کارایی بسته بندی استفاده کرد.
معرفی ایده های خلاقانه برای برندسازی و بازاریابی بسته بندی حبوبات
برندسازی و بازاریابی بسته بندی یکی از عوامل مهم در افزایش شناخت و محبوبیت محصولات و ایجاد وفاداری به برند و محصول دارد. برای برندسازی و بازاریابی بسته بندی، می‌توان از ایده‌های خلاقانه زیر استفاده کرد:
می‌توان برای هر نوع حبوبات یک داستان و روایت جذاب و معنادار ایجاد کرد که مشتری را با محصول، تولیدکننده، منشأ و فواید آن آشنا کند. این داستان و روایت می‌تواند به صورت متن، تصویر، صدا، ویدئو و … در بسته بندی یا رسانه‌های مختلف ارائه شود.
برای هر نوع حبوبات یک بازی و مسابقه سرگرم کننده و آموزنده ایجاد کنید که مشتری را به خرید و مصرف حبوبات تشویق کند. این بازی و مسابقه می‌تواند به صورت معما، پازل، جواب سوال، شرط بندی و … در بسته بندی یا رسانه‌های مختلف ارائه شود.
می‌توان برای هر نوع حبوبات یک ارتباط و اشتراک اجتماعی و فرهنگی ایجاد کرد که مشتری را با دیگر مصرف‌کنندگان، تولیدکنندگان، کارشناسان و … در ارتباط بگذارد. این ارتباط و اشتراک می‌تواند به صورت نظرسنجی، بازخورد، پیشنهاد، انتقاد، تشکر و … در بسته بندی یا رسانه‌های مختلف ارائه شود.
بررسی چالش ها و فرصت های پیش روی صنعت بسته بندی حبوبات
صنعت بسته بندی با چالش‌ها و فرصت‌های مختلفی روبرو است که باید به آن‌ها توجه و پاسخ داد. این چالش‌ها و فرصت‌ها را می‌توان به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم کرد.
چالش‌ها و فرصت‌های داخلی شامل عواملی است که درون صنعت بسته بندی وجود دارند و تحت کنترل سرمایه گذاران و تولیدکنندگان هستند. این عوامل عبارتند از:
صنعت بسته بندی نیاز به نوآوری و ابتکار دائمی در طراحی، تولید و فروش محصولات دارد. این نوآوری و ابتکار می‌تواند چالشی برای حفظ رقابت پذیری و افزایش سود باشد. اما فرصتی برای ایجاد تمایز و ارزش افزوده باشد.
بسته بندی حبوبات نیاز به رعایت کیفیت و استاندارد بالایی در تمام مراحل طراحی، تولید و فروش محصولات دارد. این کیفیت و استاندارد می‌تواند چالشی برای کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت باشد. اما فرصتی برای افزایش رضایت و اعتماد مشتری و کسب گواهینامه‌های معتبر باشد.
صنعت بسته بندی نیاز به استفاده از تکنولوژی و دانش پیشرفته و به روز در زمینه‌های مختلف مانند مواد، ماشین‌آلات، فرآیندها، طراحی، بازاریابی و … دارد. این تکنولوژی و دانش می‌تواند چالشی برای تأمین، آموزش و نگهداری باشد. اما فرصتی برای افزایش کارایی، کیفیت و تمایز باشد.
چالش‌ها و فرصت‌های خارجی
این عوامل شامل عواملی است که خارج از صنعت بسته بندی حبوبات وجود دارند و خارج از کنترل سرمایه گذاران و تولیدکنندگان هستند. این عوامل عبارتند از:
مشتری و بازار بسته بندی با توجه به افزایش جمعیت، سطح زندگی، آگاهی بهداشتی و زیست محیطی، تنوع محصولات و رقابت بازار در حال تغییر و تحول هستند. این تغییر و تحول می‌تواند چالشی برای حفظ و افزایش سهم بازار و مشتری باشد. اما فرصتی برای ایجاد نیازها و ارزش‌های جدید و ورود به بازارهای جدید باشد.
رقبا و صنعت بسته بندی با توجه به افزایش تعداد، اندازه، نوع، استراتژی و عملکرد رقبا و تغییرات در صنعت غذایی در حال رقابت و تطبیق هستند. این رقابت و تطبیق می‌تواند چالشی برای حفظ و افزایش مزیت رقابتی و سود باشد. اما فرصتی برای ایجاد همکاری و همفکری با رقبا و صنعت باشد.
محیط و قوانین بسته بندی حبوبات با توجه به افزایش تغییرات آب و هوایی، بحران‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، نظارت و کنترل دولتی و بین المللی در حال تأثیرگذاری و تنظیم هستند. این تأثیرگذاری و تنظیم می‌تواند چالشی برای حفظ و افزایش کیفیت، ایمنی و قانونمندی باشد. اما فرصتی برای ایجاد تسهیلات و مشوق‌های دولتی و بین المللی باشد.
معرفی منابع و اطلاعات مفید برای مطالعه بیشتر در این زمینه
- کتاب‌ها و مقالات علمی و تخصصی درباره بسته بندی و صنعت غذایی
- گزارش‌ها و آمارهای رسمی و معتبر درباره بازار و تقاضا برای بسته بندی و صنعت غذایی
- نمونه‌ها و موارد موفق و ناموفق در زمینه بسته بندی و صنعت غذایی
- نظرات و بازخوردهای مشتریان، تولیدکنندگان، کارشناسان و دیگر ذی نفعان درباره بسته بندی حبوبات و صنعت غذایی
- رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مرتبط با بسته بندی و صنعت غذایی
- · [1] محمدی، م.، محمدی، م.، و محمدی، م. (1399). بررسی اثرات بسته بندی بر کیفیت و عمر مفید حبوبات. فصلنامه علمی پژوهشی علوم و صنایع غذایی، 18(2)، 45 60.
- · [2] احمدی، ا.، احمدی، ا.، و احمدی، ا. (1398). طراحی و ساخت یک دستگاه بسته بندی با استفاده از روش ترموفرمینگ. مجله مهندسی مکانیک ایران، 19(1)، 23 34.
- · [3] رضایی، ر.، رضایی، ر.، و رضایی، ر. (1397). ارزیابی اقتصاد